Καθιερώνεται η επιβολή προστίμου όταν ο εργοδότης δεν εκπληρώνει προς τον εργαζόμενο την υποχρέωσή του να του καταβάλλει τη νομοθετημένη προσαύξηση στην περίπτωση της υποδηλωμένης εργασίας (Ν. 4635/2019 άρθρο 59).
Εκ βάθρων αλλαγές, έπειτα από 9 χρόνια, για το σύνολο των προστίμων για τις επιχειρήσεις σχετικά με τις παραβάσεις στην αγορά εργασίας προωθεί το υπουργείο Εργασίας. «ΤΑ ΝΕΑ» αποκαλύπτουν όλο το σχέδιο που στόχο έχει τη θέσπιση αντικειμενικών κριτηρίων ώστε να γίνουν πιο αποτελεσματικά στη μάχη για την αντιμετώπιση των παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν από τη μαύρη εργασία έως τη μη καταβολή υπερωριών και μη καταβολή υποχρεώσεων προς τους εργαζομένους. Η σχετική υπουργική απόφαση πρόκειται να εκδοθεί εντός του Νοεμβρίου προκειμένου αμέσως μετά το νέο ποινολόγιο για τις επιχειρήσεις να τεθεί σε καθολική ισχύ.
Ενδεικτικά είναι τα παρακάτω τρία παραδείγματα, μεταξύ των πολλών αλλαγών που θα γίνουν στο σύνολο των προστίμων, για τις κυριότερες αλλαγές στα πρόστιμα και τις παθογένειες ετών που εξαλείφονται:
- Τίθεται τέλος στη δυνατότητα επιβολής διαφορετικών προστίμων σε ίδιας τάξης μεγέθους επιχειρήσεις λόγω των υποκειμενικών κριτηρίων που υιοθετούσε το παλιό σύστημα και προκαλούσε σύγχυση για το τελικό ύψος του επιβαλλόμενου προστίμου.
Με το παλιό σύστημα σε επιχείρηση με 15 εργαζομένους, για παράβαση διάταξης που αφορούσε τη μη χορήγηση κανονικής άδειας, έστω σε 3 εργαζομένους της, μπορούσε να επιβληθεί πρόστιμο που κυμαινόταν από 6.000 έως 15.000 ευρώ, λόγω διαφορετικής υποκειμενικής κρίσης των επιθεωρητών, που διαμόρφωνε τελικά και το ύψος του προστίμου.
Στο νέο σύστημα το πρόστιμο θα είναι συγκεκριμένου ποσού, χωρίς εύρος διακύμανσης, διότι καταργείται το υποκειμενικό κριτήριο ως προς το ύψος του προστίμου. Ολοι οι επιθεωρητές με αντικειμενικότητα και ασφάλεια θα επιβάλλουν το ίδιο πρόστιμο για παράβαση με ίδια χαρακτηριστικά.
- Διορθώνεται η δυσανάλογη επιβολή προστίμων σε σχέση με τη βαρύτητα της παράβασης και εξαλείφονται οι αντιφάσεις του παλιού συστήματος.
Ενώ για τη σοβαρότερη παράβαση της αδήλωτης εργασίας επιβαλλόταν και θα εξακολουθήσει να επιβάλλεται πρόστιμο 10.500 ευρώ ανά εργαζόμενο, για την παράβαση της υπερωριακής απασχόλησης (έστω και μιας ώρας χωρίς αναγγελία στο ΠΣ ΕΡΓΑΝΗ) ενός πλήρως απασχολούμενου εργαζομένου, μπορούσε να επιβληθεί πρόστιμο ακόμη και 15.000 ευρώ. Το άτοπο αυτό με το νέο σύστημα θα εξαλειφθεί.
- Λαμβάνονται μέτρα για την προστασία της μερικής απασχόλησης.
Καθιερώνεται η επιβολή προστίμου όταν ο εργοδότης δεν εκπληρώνει προς τον εργαζόμενο την υποχρέωσή του να του καταβάλλει τη νομοθετημένη προσαύξηση στην περίπτωση της υποδηλωμένης εργασίας (Ν. 4635/2019 άρθρο 59).
Επισημαίνεται ότι το νέο πλαίσιο επιβολής κυρώσεων γίνεται εκ παραλλήλου με την αναβάθμιση, απλοποίηση και εκσυγχρονισμό του Πληροφοριακού Συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, προκειμένου να συμπεριλάβει παραβάσεις που σχετίζονται με τα επανασχεδιαζόμενα έντυπα.
Τι είπε στα «ΝΕΑ» ο Γιάννης Βρούτσης
Οπως δήλωσε στα «ΝΕΑ» ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης «το 2013 επιχειρήσαμε με έναν ιδιαίτερα αυστηρό και καινοτόμο τρόπο να αντιμετωπίσουμε τη μεγάλη πληγή που είχε ανοίξει με άλλοθι την κρίση της αδήλωτης εργασίας. Καταχρηστικές συμπεριφορές επιχειρήσεων εις βάρος των εργαζομένων, των εσόδων στα ασφαλιστικά ταμεία αλλά και των συνεπών επιχειρήσεων είχαν εκτοξεύσει την παραβατικότητα στην αγορά εργασίας – ιδιαίτερα της ανασφάλιστης-αδήλωτης – στο 42,5%. Με γενναιότητα επιβάλαμε το υψηλότερο πρόστιμο που υπήρχε στο εργατικό δίκαιο της χώρας, τα 10.500 ευρώ ανά αδήλωτο εργαζόμενο, που συνδυαστικά με τη λειτουργία του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, δημιουργήσαμε ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας των εργαζομένων και αποτροπής από την παραβατικότητα της αδήλωτης εργασίας. Το εγχείρημα – πρόσθεσε ο υπουργός Εργασίας – έπιασε τόπο και η δύσκολη πολιτική απόφαση δικαιώθηκε.
Σήμερα η αδήλωτη εργασία έχει χτυπηθεί στη ρίζα της και τα ποσοστά εντοπισμού της έχουν πέσει από 5%-9%. Μετά την πρόσφατη νομοθετική μας πρωτοβουλία, που αλλάξαμε την αρχιτεκτονική του προστίμου 10.500, δημιουργήσαμε Ηλεκτρονικό Μητρώο Παραβατικότητας και ακολούθως προχωρήσαμε σε κάτι καινούργιο και ιδιαίτερα σημαντικό. Αλλάζουμε – συμπλήρωσε ο υπουργός Εργασίας – έπειτα από 9 χρόνια το σύνολο των προστίμων για τις επιχειρήσεις σχετικά με τις παραβάσεις στην αγορά εργασίας.
Η υπουργική απόφαση που θα εκδοθεί μέσα στον Νοέμβριο αποτελεί μία μεγάλη διαρθρωτική αλλαγή υπέρ των εργαζομένων και των επιχειρήσεων ταυτόχρονα, καθώς κινείται πάνω στους άξονες: της αυστηροποίησης, της αναλογικότητας, της ασφάλειας δικαίου, της αντικειμενικότητας, της ίσης μεταχείρισης, της διαφάνειας, και της διευκόλυνσης των έργων των επιθεωρητών. Η θέση μας παραμένει σταθερή και αμετάβλητη: Μηδενική ανοχή στην παραβατικότητα, στήριξη στις συνεπείς επιχειρήσεις».
Οπως τόνιζαν κύκλοι του υπουργείου Εργασίας με το νέο πλαίσιο που διαμορφώνουμε για την επιβολή διοικητικών κυρώσεων από τους Επιθεωρητές Εργασίας του ΣΕΠΕ, στους παραβάτες εργοδότες, καθορίζεται ένα σαφές, διαβαθμισμένο και απλουστευμένο σύστημα επιβολής κυρώσεων που ανταποκρίνεται στην ανάγκη να επιβάλλονται πρόστιμα δίκαια και αναλογικά προκειμένου να διασφαλίζεται η προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και οι συνθήκες υγιούς ανταγωνισμού των επιχειρήσεων.
Τι σημαίνει το νέο σύστημα
Ο νέος τρόπος επιβολής των προστίμων, σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Εργασίας, διασφαλίζει:
- Την αντικειμενικότητα του συστήματος
Κάθε παράβαση διάταξης της εργατικής νομοθεσίας με βάση τη βαρύτητά της και τον αριθμό εργαζομένων που πλήττονται από αυτή θα αντιστοιχίζεται με συγκεκριμένο χρηματικό ποσό. Εξαλείφονται τα υποκειμενικά κριτήρια που διατηρούσε το σύστημα μέχρι σήμερα (π.χ. βαθμός υπαιτιότητας, βαθμός συνεργασίας της επιχείρησης). Το πρόστιμο θα το ορίζει ο νόμος και θα το επιβάλλει ο επιθεωρητής.
- Τον σεβασμό στην αρχή της αναλογικότητας και την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων
Τα συγκεκριμένο ύψος του προστίμου θα είναι ανάλογο με τη διαπιστωθείσα παράβαση. Εμφαση θα δοθεί στην αντιμετώπιση της υποδηλωμένης εργασίας και στις σοβαρές παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας που αφορούν την αμοιβή της εργασίας, τον χρόνο και τους όρους εργασίας των εργαζομένων.
- Την αποφυγή καταχρηστικών συμπεριφορών/Ασφάλεια δικαίου
Μέχρι σήμερα το σύστημα υπολογισμού προστίμου επέτρεπε στον επιθεωρητή να κινηθεί κατά την κρίση του εντός ενός εύρους κυρώσεων ανά παράβαση διάταξης της εργατικής νομοθεσίας.
Το αποτέλεσμα ήταν σε επιχειρήσεις με τα ίδια χαρακτηριστικά (από άποψη μεγέθους εργατικού δυναμικού και θιγόμενων εργαζομένων) να επιβάλλονται από τους Επιθεωρητές Εργασίας διαφορετικά πρόστιμα, για ίδια παράβαση, εξαιτίας της υποκειμενικής αξιολόγησης, γεγονός που δημιουργούσε σύγχυση και ανασφάλεια δικαίου.
- Την απλούστευση και διαφάνεια του συστήματος
Καταργείται η ισχύουσα μέθοδος υπολογισμού με σύνθετους και μαθηματικούς υπολογισμούς και πράξεις. Οι διοικούμενοι με το νέο σύστημα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν το συγκεκριμένο πρόστιμο που θα κληθούν να πληρώσουν σε περίπτωση που παραβούν την εργατική νομοθεσία.
- Τον υγιή ανταγωνισμό των επιχειρήσεων/ίση μεταχείριση των ομοίων περιπτώσεων
Διορθώνονται οι αδικίες, δίνεται έμφαση στη βαρύτητα της παράβασης και όχι σε άλλους υποκειμενικούς και απροσδιόριστους παράγοντες. Εξασφαλίζεται η ίση μεταχείριση των παραβατών εργοδοτών.
- Τη διευκόλυνση του έργου των Επιθεωρητών Εργασίας
Οι Επιθεωρητές Εργασίας θα επιβάλλουν το πρόστιμο όπως το ορίζει συγκεκριμένα ο νόμος με συνέπεια την αποφυγή αμφισβητήσεων και τον περιορισμό δικαστικής προσβολής του.
- Την εξάλειψη υποκειμενικών κριτηρίων, περιορίζοντας την ενδεχόμενη καταχρηστική χρήση της διακριτικής ευχέρειας των επιθεωρητών κατά την επιβολή των κυρώσεων
