ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ:
23/04/2020
Ο γνωστός νομικός Κωνσταντίνος Καλλίας ανοίγει το κεφάλαιο διασφάλιση των τουριστικών επιχειρήσεων την εποχή της πανδημίας
Η ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ.
Η λέξη πανδημία προκύπτει από την σύνθεση των λέξεων (παν) και δήμος (πληθυσμός) και είναι η επιδημία λοιμώδους ασθένειας που εξαπλώνεται με πολύ γρήγορους ρυθμούς σε παγκόσμια κλίμακα (ή π.χ. σε μία ήπειρο ή και χώρα) και απειλεί το σύνολο του πληθυσμού.
Αντιμετωπίζεται πλέον από όλους ως δεδομένο ότι η επόμενη μέρα μετά το lock down της πανδημίας του covid19 και η σταδιακή επαναφορά στην κανονικότητα θα βρει τις ισορροπίες στην οικονομία, στον τουρισμό και στην κοινωνία ιδιαίτερα εύθραυστες, και υπό τον κίνδυνο μίας βαθιάς ύφεσης. Τα νέα δεδομένα θα είναι πρωτόγνωρα, ακόμη και για τους «μπαρουτοκαπνισμένους» από τα δεκαετή
μνημόνια Έλληνες επιχειρηματίες.
Ειδικά, δε, στον κλάδο του τουρισμού, πρέπει να επισημανθεί ότι η συγκυρία είναι έτι κρισιμότερη, καθόσον η επιτυχής έξοδος της χώρας από την περιπέτεια των μνημονίων και η είσοδος της εθνικής οικονομίας στον κύκλο της ενάρετης
ανάπτυξης, ενεθάρρυναν σε νέες επενδύσεις στις τουριστικές επιχειρήσεις αφού οι προβλέψεις για το μέλλον του ελληνικού τουρισμού ήταν μόνο ευοίωνες, οι οποίες όμως πλέον, εξαιτίας της πανδημίας, αντιμετωπίζουν το φάσμα του
αφανισμού πριν καν την επίτευξη, τουλάχιστον, των αποσβέσεων τους!
Η κυβέρνηση θα κληθεί άμεσα, με τον ίδιο τρόπο που αντιμετώπισε εγκαίρως και επιτυχώς την εξάπλωση της υγειονομικής πανδημίας, να αντιμετωπίσει εγκαίρως και επιτυχώς και την εξάπλωση της επαπειλούμενης οικονομικής πανδημίας διότι κανείς δεν θα θυμάται τις δάφνες της επιτυχίας στην αντιμετώπιση της εξάπλωσης της πανδημίας, εάν τελικώς τούτη εξελιχθεί σε οικονομικό όλεθρο.
Η πρώτη μάχη ήταν νικηφόρα, αλλά ο πόλεμος στο πεδίο της προστασίας της ανθρώπινης ζωής από τον
κορωνο6ό βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη και θα συνεχίζεται, όπως όλα δείχνουν, μέχρι
την ανακάλυψη ενός αποτελεσματικού εμβολίου.
Η Κυβέρνηση, με εφόδια την εμπιστοσύνη και την ισχυρή αυτοπεποίθηση που έχει αποκτήσει, καλείται να βγάλει από την φαρέτρα της τον επόμενο “Τσιόδρα” ή το επόμενο “σχέδιο Τσιόδρα” για την υποδειγματική προστασία της Ελληνικής Οικονομίας αυτήν την φορά, διαφυλάσσοντας και προστατεύοντας με τον τρόπο αυτόν τις έννομες σχέσεις, τις επιχειρήσεις, τους εργαζομένους και την οικονομία εν γένει.
Οι κατεπείγουσες ρυθμιστικές παρεμβάσεις προσωρινού χαρακτήρα που ήδη εφαρμόστηκαν, κρατούν προς το παρόν ζωντανή την επιχειρηματικότητα παρά την παρατεταμένη αναστολή λειτουργίας της αγοράς (π.χ. με μείωση ενοικίων, αναστολή ΦΠΑ κλπ) και διασφαλίζουν την κοινωνική συνοχή (καταβολή επιδομάτων σε
εργαζόμενους σε αναστολή κλπ) τουλάχιστον μέχρι την επόμενη ημέρα.
Χαρακτηρίζονται επομένως ιδιαίτερα κρίσιμα πλέον τα επόμενα νέα μέτρα που πρέπει να ληφθούν από την κυβέρνηση καθώς και η χρονική επέκταση των
υφισταμένων ρυθμιστικών περεμβάσεων, έτσι ώστε, με την σταδιακή επαναλειτουργία της αγοράς, να διασφαλίζεται ταυτόχρονα η ομαλή λειτουργία
αυτής, σε συνθήκες θεμιτού ανταγωνισμού και να μην οδηγηθούν χιλιάδες επιχειρήσεις στην χρεωκοπία.
Και τούτο διότι, αν και η ελληνική έννομη τάξη διαθέτει τα νομικά εργαλεία για την δικαστική προστασία του «μέσου συνετού συναλλασσόμενου», όπως ιδίως τις
γενικές διατάξεις του Αστικού Κώδικα περί ανυπαίτιας αδυναμίας παροχής (336 ΑΚ),
περί υπερημερίας (ή μη) του οφειλέτη (342 ΑΚ), περί απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών (388 ΑΚ) και περί καλόπιστης εκπλήρωσης των ενοχών (288 ΑΚ), θαήταν αδιανόητο οι ιδιωτικές έννομες σχέσεις, υπό το βάρος αυτής της πρωτόγνωρης ανωτέρας βίας με πρωτοφανείς οικονομικές επιπτώσεις παγκοσμίου κλίμακος εν καιρώ ειρήνης, να διαμορφωθούν αποκλειστικά με βάση τον ισχύοντα Αστικό Κώδικα και τα Ελληνικά Δικαστήρια εν μέσω σφοδρών αντιδικιών και όχι δυνάμει και της θεσμοθέτησης δραστικών
έκτακτων κανόνων και μέτρων από την Κυβέρνηση, όπως συνέβη κατά την δεκαετία των μνημονίων πχ. με την εισαγωγή του ειδικού καθεστώτος των
υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων, γνωστός και ως Νόμος Κατσέλη.
Τυχόν αποστασιοποίηση της Κυβερνήσεως από την θεσμοθέτηση δραστικών έκτακτων κανόνων και μέτρων, αναπόφευκτα θα οδηγούσε σε βάναυση διατάραξη των επαγγελματικών σχέσεων και της εμπορικής πίστης και θα επιβράδυνε την
επιστροφή στην ανάπτυξη. Θα αναφερθούμε σε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι αν αρθεί πρόωρα στο τέλος Απριλίου η νομοθετική προστασία για απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του 40% του συνολικού
μισθώματος και δεν επεκταθεί στις εποχικές επιχειρήσεις για τουλάχιστον ακόμη ένα
(1) έτος, θα ακολουθήσουν άμεσα χιλιάδες αγωγές εξώσεων και αιτήσεις διαταγών αποδόσεων μισθίου από τους εκμισθωτές κατά εποχικών επιχειρήσεων, αφού οι εποχικές επιχειρήσεις θα έχουν διαμορφώσει πενιχρό ετήσιο κύκλο εργασιών τους σε μία ανύπαρκτη καλοκαιρινή σεζόν και δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στην πλήρη
καταβολή του μισθώματος. Το ίδιο ισχύει και με τις επιταγές και τις δόσεις των τραπεζικών δανείων των επιχειρήσεων αυτών κλπ. Στην προβληματική αυτή, πρέπει να ληφθεί επίσης η συνεπαγόμενη δικαστική συμφόρηση, προστιθέμενη στην ήδη
βεβαρυμμένη δικαστική ύλη των Δικαστηρίων.
Είναι δεδομένο λοιπόν ότι ο τζίρος των επιχειρήσεων, ειδικά των εποχικών, θα είναι σύμφωνα με εκτιμήσεις σημαντικά μειωμένος σε σύγκριση με προηγούμενες σεζόν, ακόμη και σε ποσοστό 80% σε κάποιες περιπτώσεις, είτε λόγω απαγόρευσης των πτήσεων από το εξωτερικό που θα επηρεάσουν την δυναμική του τουρισμού και ως
εκ τούτου του κοινού των επιχειρήσεων είτε λόγω υγειονομικών πρωτοκόλλων που είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα εφαρμοσθούν “εμποδίζοντας” την φυσιολογική λειτουργία των επιχειρήσεων (πχ περιορισμοί στον επιτρεπόμενο αριθμό ατόμων ανά
κατάστημα, ανά τετραγωνικό μέτρο κλπ).
Ιδίως στον κλάδο των τουριστικών επιχειρήσεων, θεωρείται επίσης δεδομένο ότι το πρώτο εξάμηνο, για τον τουρισμό, έχει χαθεί τελείως και επείγει η άμεση ανακοίνωση του κυβερνητικού σχεδίου για την λειτουργία τους έστω από τον μήνα Ιούνιο και μετά, ώστε να μπορέσουν να λειτουργήσουν ξανά οι πλατφόρμες κρατήσεων για το δεύτερο εξάμηνο του
έτους, αξιοποιώντας και την παγκόσμια αναγνώριση της χώρας ως «ασφαλούς» στην αντιμετώπιση του κορωνοϊού.
Στα «απόνερα» του κορωνοϊού, όλοι θα υποχρεωθούμε να «μάθουμε κολύμπι»,
χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι αυτοί που θα βρεθούν σε ανυπαίτια οικονομική αδυναμία πληρωμών θα πρέπει να αφεθούν στην μοίρα τους ή θα πρέπει να βρουν υποχρεωτικώς μία λύση επιβίωσης μέσω της δικαστικής οδού. Η επόμενη
μέρα λοιπόν πρέπει να βασιστεί σε ένα έκτακτο αλλά ισχυρό θεσμικό πλαίσιο, τουλάχιστον 12μηνης διάρκειας (να καλύπτει το χρονικό διάστημα από την εμφάνιση του κορωνοιού στην χώρα μέχρι την έναρξη της τουριστικής σεζόν 2021) ώστε αφενός να μην επικρατήσει το δίκαιο του ισχυρού αλλά και να μην ευνοηθούν οι κατ’ επάγγελμα «μπαταχτσήδες» αφετέρου να προστατευθούν οι ιδιώτες και οι
επιχειρηματίες που είναι δεδομένο ότι κατά χιλιάδες θα βρεθούν σε ανυπαίτια οικονομική αδυναμία. Για παράδειγμα, στον τομέα των επαγγελματικών μισθώσεων, θα μπορούσαν επιπλέον να εξεταστούν, ως προς την προστασία των μισθωτών, τα εργαλεία της αναγκαστικής παράτασης των επαγγελματικών μισθώσεων για ένα επιπλέον έτος ή της επαναφοράς του δικαιώματος μεταμελείας – καταγγελίας του
μισθωτή για την λύση των προβληματικών επαγγελματικών μισθώσεων, ενώ ως προς
την προστασία των ιδιοκτητών – εκμισθωτών, πολλοί εκ των οποίων είναι υπερδανεισμένοι και δυσκολεύονται να αποπληρώσουν τις ρυθμίσεις τους, χρήσιμα εργαλεία θα μπορούσαν να αποδειχθούν η μείωση του οφειλομένου ΕΝΦΙΑ για το έτος 2020 κατά το αντίστοιχο ποσοστό της μείωσης του μισθώματος και η μερική
αναστολή καταβολής δόσεων δανείων εξυπηρετουμένων αποκλειστικώς ή κατά κύριο
λόγο από το εισόδημα των καταβαλλομένων μισθωμάτων.
Τέλος μην ξεχνάμε ότι η γρήγορη και ομαλή επαναφορά στην κανονικότητα
αποτελεί εκτός από οικονομικοκοινωνικό και μείζον Εθνικό ζήτημα αφού ξένα κεφάλαια καιροφυλακτούν και ευελπιστούν ότι οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας θα δημιουργήσουν σημαντικές ευκαιρίες εξαγορών χρεωκοπημένων
ελληνικών επιχειρήσεων και ακινήτων που σχετίζονται με τον τουρισμό, δημιουργώντας πλήρη αναδιάρθρωση στον τουριστικό κλάδο. Ως μέτρο σύγκρισης αναλογιστείτε τι θα σήμαινε πχ για την Γερμανία αν η κορωνίδα της οικονομίας της,
δηλαδή οι γερμανικές αυτοκινητοβιομηχανίες άλλαζαν χέρια λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας.
Ο Κωνσταντίνος Α. Καλλίας είναι Δικηγόρος Αθηνών και συνέταιρος στην
Δικηγορική Εταιρεία « ΚΚ & Συνεργάτες Δικηγορική Εταιρεία»
