Όλος ο κόσμος (με εξαίρεση τους καχύποπτους και συνωμοσιολόγους αρνητές των εμβολίων) περιμένει τα εμβόλια για το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2, προκειμένου να υπάρξει μια ουσιαστική απάντηση στην πανδημία Covid-19. Οι επιστήμονες ασφαλώς αναγνωρίζουν την κρίσιμη σημασία των εμβολίων, αλλά δεν παύουν να επισημαίνουν ότι υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με τα εμβόλια, ορισμένες από τις οποίες θα παραμείνουν και μετά την εμφάνιση των πρώτων από αυτά. Γι’ αυτό, τονίζουν την ανάγκη να υπάρχει σαφήνεια και ειλικρίνεια σχετικά με το τι θα γνωρίζουμε σχετικά με τα νέα εμβόλια και τι όχι – έστω κι αν αυτό εν μέρει τροφοδοτήσει τις υπερβολικές καχυποψίες ορισμένων.
Όπως αναφέρει ο Πίτερ Ντόσι, αναπληρωτής διευθυντής του βρετανικού ιατρικού περιοδικού British Medical Journal (BMJ) και επίκουρος καθηγητής της Φαρμακευτικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, σε άρθρο του στο BMJ, οι ευρισκόμενες σε εξέλιξη δοκιμές εμβολίων δεν έχουν σχεδιαστεί για να μας πουν αν τα εμβόλια θα μπορέσουν πράγματι να σώσουν ζωές. Καμία δοκιμή εμβολίου δεν είναι σχεδιασμένη για να ανιχνεύσει κατά πόσο το εμβόλιο θα μειώσει τις εισαγωγές στα νοσοκομεία και στις μονάδες εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ) ή τους θανάτους από κορωνοϊό.
Αρκετές δοκιμές βρίσκονται στην τρίτη και τελική φάση τους, αλλά ακόμη κι αν από αυτές κάποιο εμβόλιο ανακηρυχθεί «αποτελεσματικό», αυτό δεν σημαίνει ότι αποδεδειγμένα θα αποτρέπει τους ανθρώπους από το να αρρωστήσουν πολύ σοβαρά ή να πεθάνουν από Covid-19. Δεν θα αποδεικνύει καν, όπως επισημαίνει ο δρ Ντόσι, ότι το εμβόλιο θα εμποδίζει ουσιαστικά την μετάδοση του κορωνοϊού από αυτόν που έχει εμβολιαστεί.
Όπως εξηγεί, όλες οι κλινικές δοκιμές φάσης 3 αξιολογούν τα ήπια, όχι τα σοβαρά, συμπτώματα της νόσου. Όπως δήλωσε στο BMJ ο Ταλ Ζακς, επικεφαλής για τα ιατρικά θέματα στην αμερικανική εταιρεία Moderna, η οποία δοκιμάζει ένα από τα εμβόλια, η κλινική δοκιμή της δεν έχει επαρκή στατιστική δύναμη για να αξιολογήσει αν το εμβόλιο μπορεί να μειώσει όντως τις εισαγωγές στα νοσοκομεία. Αυτό, κατά τον Ντόσι, εν μέρει οφείλεται στο ότι οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ήπια μόνο συμπτώματα Covid-19 και έτσι σε δοκιμές εμβολίων π.χ. σε 30.000 άτομα θα εμφανιστούν σχετικά λίγες σοβαρές περιπτώσεις ασθενών.
«Οι νοσηλείες και οι θάνατοι από Covid-19», προσθέτει, «είναι απλώς πολύ ασυνήθιστοι στον πληθυσμό, υπό μελέτη για ένα αποτελεσματικό εμβόλιο, προκειμένου να αποδειχθούν στατιστικά σημαντικές διαφορές σε μια δοκιμή μόνο 30.000 ανθρώπων. Το ίδιο ισχύει επίσης, όσον αφορά το κατά πόσο ένα εμβόλιο μπορεί να σώσει ζωές ή να αποτρέψει τη μετάδοση του ιού. Οι δοκιμές δεν έχουν σχεδιαστεί για κάτι τέτοιο», κάτι που επιβεβαίωσε στo ΒΜJ o Zακς της Moderna.
Αλλιώς, το μέγεθος του δείγματος του πληθυσμού και η διάρκεια της δοκιμής του εμβολίου θα έπρεπε να είναι πολύ μεγαλύτερα, κάτι μη αποδεκτό λόγω του επείγοντος της κατάστασης. Η δοκιμή της Moderna έχει σχεδιαστεί για να διαπιστώσει απλώς αν το εμβόλιο μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση της νόσου Covid-19 σε ένα άνθρωπο.
Όπως και στις αντίστοιχες δοκιμές εμβολίων των εταιρειών Pfizer και Johnson & Johnson, στόχος είναι να διαπιστωθεί μια μείωση κατά τουλάχιστον 30% στα περιστατικά εργαστηριακά διαγνωσμένης Covid-19 στην ομάδα που έχει εμβολιαστεί σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Οι φαρμακοβιομηχανίες και πολλοί επιστήμονες θεωρούν ότι, όπως και με το αντιγριπικό εμβόλιο, το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού θα προστατεύει ακόμη καλύτερα από σοβαρή Covid-19, σε σχέση με ήπια νόσο – κάτι που όμως θα φανεί στην πράξη μετά από κάποιο καιρό.
