Πολύ εύστοχα έχει διατυπωθεί η πρόταση-πρόκληση: “Δείξε μου ένα σωστά πληροφορημένο πολίτη, να σου δείξω έναν ελεύθερο πολίτη”.
Γιατί, μόνο ο σωστά πληροφορημένος και σφαιρικά ενημερωμένος άνθρωπος μπορεί να είναι συνειδητά ελεύθερος στις επιλογές του, στις κρίσεις και στις αποφάσεις του. Είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει όχι μόνο το τι, πού και πώς, αλλά και το γιατί, είναι ο άνθρωπος που ξέρει να κρίνει, να συγκρίνει, να υιοθετεί και να προτείνει…
Η απελευθερωτική, από κάθε είδους δεσμά, πάθη, εξαρτήσεις, φοβίες και προκαταλήψεις, δύναμη της γνώσης συμπυκνώθηκε στα λόγια του Ιησού “γνώσεσθε την αλήθειαν και η αλήθεια ελευθερώσει υμάς”!
Το έργο αυτό διηκόνησαν και διακονούν τα λεγόμενα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων κυρίαρχο ρόλο για πολλές δεκαετίες έπαιξαν οι Εφημερίδες.
Όπως προκύπτει από την ετυμολογία της λέξης, εφημερίδα είναι το επί της ημέρας έντυπο, που καταγράφει τα καθημερινά γεγονότα, τα σχολιάζει και τα αναλύει, συμβάλλοντας έτσι καθοριστικά στην έγκαιρη ενημέρωση των πολιτών.
Οι πρώτες εφημερίδες εντοπίζονται στην εποχή του Μεγάλου Αλέξανδρου και ονομάζονταν «Βασίλειες Εφημερίδες», με περιεχόμενο τα δρώμενα του βασιλείου της Μακεδονίας και τις ασχολίες του βασιλέως καθώς και μερικές πληροφορίες για τα πολιτικά και στρατιωτικά γεγονότα της εποχής.
Η γέννηση του κλασσικού όρου της εφημερίδας, όπως είναι σήμερα γνωστή, τοποθετείται στα τέλη του 18ου αιώνα, την εποχή της διάδοσης των ιδεών του Διαφωτισµού, που διαδόθηκε και στο χώρο της Ελληνικής διασποράς. Το 1784 εκδίδεται για πρώτη φορά Ελληνική εφηµερίδα στη Βιέννη, με το όνομα “Εφηµερίς των Μακρίδων Πουλίων», από το 1790 έως το 1797, με την οποία συνεργάστηκε ο Ρήγας Φρεαίος.
Το 1811 εκδίδεται στη Βιέννη από τον Άνθιµο Γαζή η Εφηµερίδα “Λόγιος Ερµής”.
Τη δεκαετία 1811-1821 στα τυπογραφεία της Βιέννης και του Παρισιού εκδίδονταν πολλά έντυπα, όπως η “Αθηνά” η “Μέλισσα” και το “Μουσείον” ενώ στο Λονδίνο εκδίδεται η “Ίριδα”. Ένα χρόνο αργότερα, και σε Ελληνικό έδαφος για πρώτη φορά, εκδίδεται στα Επτάνησα η “Ιονική“.
Ως πρώτη επίσηµη Ελληνική εφηµερίδα χαρακτηρίζεται η «Σάλπιγξ Ελληνική», η οποία εκδόθηκε την 1η Αυγούστου του 1821 στην Καλαµάτα ταυτόχρονα µε την έκρηξη της επανάστασης.
Στην νεώτερη Ελλάδα, ο Τύπος, όπως συνηθίσαμε να ονομάζουμε το σύνολο των ενημερωτικών εντύπων, ημερησίων, εβδομαδιαίων ή και μηνιαίων, έχει ονομασθεί «Τέταρτη Εξουσία».
Και τούτο, διότι χαρακτηριστικό γνώρισμα της αστικής δημοκρατίας είναι ο πλουραλισμός, η πολυφωνία και ο πολυκομματισμός.
Όταν ο Τύπος βρίσκεται στο ύψος της αποστολής του και υπηρετεί με συνέπεια τις αρχές της δημοσιογραφικής δεοντολογίας, γίνεται η άγρυπνη συνείδηση του δημοκρατικού πολιτεύματος και ο θεματοφύλακας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ο πραγματικός πολιτικός παιδαγωγός, αφού έχει τη δυνατότητα να διαμορφώνει και να καθοδηγεί την κοινή γνώμη.
Στην εποχή μας, όμως, ο κλασικός Τύπος, στην έντυπη μορφή του, διέρχεται σοβαρή κρίση, με την παγκυριαρχία της ηλεκτρονικής πληροφόρησης και των αναρίθμητων ιστοσελίδων, που με τον καταιγισμό ειδήσεων και πληροφοριών, συχνά αντιφατικών, ουσιαστικά αποπροσανατολίζουν τον σημερινό άνθρωπο και αμβλύνουν την κριτική του ικανότητα!
Στη δεδομένη αυτή κατάσταση, ο τοπικός Τύπος προσφέρεται ως ανοικτό βήμα διαλόγου που διευκολύνει την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ δύο πλευρών, προβάλλει και ελέγχει τις πράξεις της τοπικής εξουσίας και των οικονομικών και κοινωνικών εταίρων του λαού. Συμβάλλει στην κινητοποίηση –όταν χρειάζεται– των πολιτών, παρέχοντάς τους ταυτόχρονα τα αναγκαία εφόδια για διαμόρφωση άποψης. Φέρνει κοντά τον πολίτη στην κάθε μορφής τοπική εξουσία. Συντηρεί τους δεσμούς, των (στο εσωτερικό ή το εξωτερικό) μεταναστών με τον τόπο καταγωγής. Αναδεικνύει και καλλιεργεί την παράδοση, τα ιδιαίτερα πολιτιστικά στοιχεία κάθε τόπου, τις τέχνες, την ιστορία, τον αθλητισμό.
Και είμαστε υπερήφανοι, διότι ο Κυκλαδικός Τύπος, παρά τις τόσες δυσκολίες και αντιξοότητες, που αντιμετωπίζει, ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των κατοίκων των μικρών νησιών και προσπαθεί να συμβάλει ουσιαστικά στην κάλυψη των αναγκών και στην επίλυση των πολλαπλών προβλημάτων τους.
Στη χορεία των τοπικών Εφημερίδων σημαντική θέση κατέχει και η Ημερήσια Εφημερίδα «ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ», με έδρα τη Νάξο, η οποία, από το επόμενο φύλλο της, επεκτείνει τον κύκλο των αναγνωστών της στα νησιά Τήνο και Άνδρο και έτσι αποστέλλεται σε 18 Κυκλαδονήσια, καλύπτοντας το 95% του πληθυσμού των Κυκλάδων και διεκδικώντας ρεκόρ κυκλοφορίας και αναγνωσιμότητας για επαρχιακό, και μάλιστα νησιωτικό τύπο.
Συγχαίρουμε, κατά ταύτα, την Εκδότρια-Διευθύντρια της Εφημερίδας κα Αικατερίνη Ανδρούτσου, την ευγενή δέσποινα και γνήσια Κυκλαδίτισσα αρχόντισσα, και τους εκλεκτούς συνεργάτες της και τους ευχόμεθα υγεία, ευημερία και δύναμη προς πλήρη του λειτουργήματός τους επιτυχία, ώστε η «ΚΥΚΛΑΔΙΚΗ» να επεκταθεί και πέραν των Κυκλαδονήσων, που «η Παναγιά κρατάει στην ποδιά της, τη Σίκινο, την Αμοργό και τ’ άλλα τα παιδιά της»! (Ελύτης)
† Ο ΣΥΡΟΥ ΔΩΡΟΘΕΟΣ Β΄
