Η Περιφέρεια Ν. Αιγαίου διεκδικεί το 75% του Τέλους Ανθεκτικότητας για τα νησιά της – υπολογίζεται στα 100 εκ. ευρώ
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αποφάσισε την επίσημη διεκδίκηση της καθιέρωσης απόδοσης στην Περιφέρεια του 75% του αποδιδόμενου Τέλους Ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, που εισπράττεται στην επικράτειά της, για την αξιοποίησή του για σκοπούς περιβαλλοντικής και βιώσιμης ανάπτυξης, που θα επιτρέψει τον ταχύτερο μετασχηματισμό της σε πρότυπο παγκόσμιο βιώσιμο προορισμό και θα ανταποδώσει στις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες τα οφέλη από την συγκέντρωση των εσόδων από το επιβαλλόμενο Τέλος.
Το αποδιδόμενο Τέλος Ανθεκτικότητας στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (75% των εισπραττόμενων ετησίως από την επικράτειά της), θα εγγράφεται σε ειδικό λογαριασμό και με κωδικοποίηση ανά νησί, ενώ θα διατίθεται για βιώσιμα αναπτυξιακά και περιβαλλοντικά έργα και δράσεις, αντιστοίχως στον τόπο από τον οποίο εισπράχθηκε κατά απόλυτη ανταποδοτική κατανομή, με προτεραιότητα σε έργα ύδρευσης, λιμενικών υποδομών, σχολικών μονάδων και αποχέτευσης, αρμοδιότητας του Α’ βαθμού αυτοδιοίκησης.
Σύμφωνα με την Περιφέρεια, η αντικατάσταση του Φόρου διαμονής από το Τέλος Ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση -το οποίο έχει μεσοσταθμικά τριπλάσιο τουλάχιστον ύψος και επιπλέον εφαρμόζεται, πέραν των ξενοδοχείων και των ενοικιαζόμενων δωματίων, και στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και στις επαύλεις – θα οδηγήσει το 2024 τα έσοδα της ΑΑΔΕ πάνω από 400 εκατ. ευρώ. Με την Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου να καταλαμβάνει το 26% των ξενοδοχειακών δωματίων της χώρας και το 27% των ενοικιαζόμενων δωματίων, συνάγεται ότι από την επικράτειά της θα εισπραχθούν περισσότερα από 100 εκατ. ευρώ.
Στη σχετική συζήτηση που έγινε για το θέμα η Περιφέρεια σημειώνει μεταξύ άλλων τα εξής:
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, ως φορέας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέας διαχείρισης ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων για την προώθηση της ανάπτυξης των νησιών της και της βελτίωσης ποιότητας ζωής των πολιτών και των επισκεπτών:
-γνωρίζει τις ανάγκες και τις προτεραιότητες της νησιωτικής επικράτειάς της για τον μετασχηματισμό της σε βιώσιμους τόπους με περιβαλλοντική προστασία
-έχει την εμπειρία και την τεχνογνωσία διαχείρισης πόρων με ταχύτητα και αξιοπιστία
-συνεργάζεται με όλους τους παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς στην επικράτειά της με απτά αποτελέσματα
-συνεργάζεται καθημερινά με την τοπική αυτοδιοίκηση α’ βαθμού με κοινές επιδιώξεις
-υλοποιεί σήμερα ποσοστό άνω του 60% των συνολικών έργων που υλοποιούνται στα νησιά της λόγω αδυναμίας των Δήμων της
-είναι φορέας επικουρικότητας και εγγύτητας σύμφωνα με το ενωσιακό και εθνικό δίκαιο
-εφαρμόζει ήδη πρωτοποριακά προγράμματα βιώσιμου μετασχηματισμού σε νησιά, όπως το πρόγραμμα Just Go Zero στην Τήλο ή το πρόγραμμα eMobility on Demand στην Αστυπάλαια και με κορωνίδα το πρότυπο πρόγραμμα “The Rhodes Co-Lab. Sustainable Destination” που υλοποιεί με τον Αναπτυξιακό Οργανισμό της.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αναλαμβάνει πρωτοποριακές πρωτοβουλίες με σκοπό την ενίσχυση και την προώθηση της βιώσιμης ανάπτυξης σε κάθε έναν από τους Δήμους της. Η δέσμευση αυτή υλοποιείται μέσα από στοχευμένες δράσεις και προγράμματα που επικεντρώνονται στην περιβαλλοντική βελτίωση και στην υλοποίηση έργων με σημαντικό θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Ακολουθώντας δε, τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, η περιφέρεια επιδιώκει να καταστήσει κάθε δήμο κλιματικά ουδέτερο έως το 2030.
Η επίτευξη αυτού του στόχου βασίζεται σε στρατηγικά και ολοκληρωμένα σχέδια που σχεδιάστηκαν/νται για να καλύψουν τις ανάγκες ολόκληρης της περιφέρειας. Ανάμεσα στα σχέδια αυτά, συγκαταλέγονται το περιφερειακό χωροταξικό πλαίσιο Νοτίου Αιγαίου, το οποίο έχει προχωρήσει στο Β1 στάδιο εγκρίσεων, το ειδικό πλαίσιο τουρισμού που αναμένεται να αναρτηθεί για διαβούλευση από το ΥΠΕΝ, και τα ειδικά και τοπικά πολεοδομικά σχέδια που έχουν ξεκινήσει να εκπονούνται στο πλαίσιο του προγράμματος Κωνσταντίνος Δοξιάδης.
Η ανάγκη για την καταγραφή των πραγματικών και όχι θεωρητικών στοιχείων (αριθμός κλινών, δόμηση, κατανάλωση ενέργειας, κλπ) ανά νησιωτικό προορισμό που θα αναδείξουν με επιστημονικά άρτιες μεθόδους τα κρίσιμα προβλήματα των νησιών μας, έτσι ώστε να επιτευχθεί η αντιμετώπιση ζητημάτων που προκύπτουν για τη φέρουσα ικανότητα των νησιών, δηλαδή της ικανότητάς τους να ανταποκρίνονται στις προκλήσεις της αυξανόμενης τουριστικής ανάπτυξης χωρίς να επηρεάζεται αρνητικά ο φυσικός και κοινωνικός τους πλούτος, όπως έχει τεθεί στο επίκεντρο των συζητήσεων από το Συμβούλιο της Επικρατείας, αποτελεί βασική προτεραιότητα της Περιφέρειας.
Απαντώντας στις προκλήσεις αυτές, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου έχει αναλάβει δυναμικές πρωτοβουλίες, όπως το πρόγραμμα “The Rhodes Co-Lab” ή το “Just Go Zero-Tilos”. Το πρόγραμμα “The Rhodes Co-Lab”, φιλοδοξεί να μετατρέψει τη Ρόδο σε πιλοτικό παράδειγμα βιώσιμου τουρισμού για το Νότιο Αιγαίο, μέσω δράσεων που στοχεύουν στην μετάβαση προς μια κυκλική οικονομία, την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, τη δημιουργία πράσινης οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση της ρύπανσης.
Η βιώσιμη μετάβαση του τουρισμού δεν είναι μια απλή επιδίωξη αλλά μια επιτακτική ανάγκη. Η απουσία ή/και υποβάθμιση των κρίσιμων υποδομών των νησιών μας, εμποδίζει την βιώσιμη πρόοδο τους, αφήνοντας τα ευάλωτα στις περιβαλλοντικές προκλήσεις.
Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου αντιλαμβάνεται την ανάγκη για επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης και για το λόγο αυτό, δρομολογεί συγκεκριμένες δράσεις για την ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών σε κάθε νησί. Η χρηματοδότηση αυτών των δράσεων θα εξασφαλιστεί μέσω του νέου ΕΣΠΑ αλλά και από την αξιοποίηση του 75% των εσόδων του υφιστάμενου τέλους ανθεκτικότητας (στο τόπο/νησί που παράγεται), υποστηρίζοντας έτσι την ολοκληρωμένη και βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες των τοπικών κοινοτήτων και της φύσης.
Το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, που επιβαρύνει τους επισκέπτες του Νοτίου Αιγαίου, εύλογα πρέπει να επιστρέφει στις κοινωνίες που υποδέχονται και εξυπηρετούν αυτούς τους επισκέπτες, τουλάχιστον σε ένα ικανοποιητικό ποσοστό (αναγνωρίζοντας βεβαίως και την ανάγκη αναδιανομής πόρων σε εθνικό επίπεδο ασχέτως της πηγής των πόρων).
Οι ανάγκες υποδομών και δομών στην κατακερματισμένη εδαφική Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου είναι πολλαπλάσιες μίας ηπειρωτικής Περιφέρειας αλλά και των άλλων νησιωτικών (λιμάνια, προστασία ακτογραμμής από τη διάβρωση, αντιπλημμυρικά έργα στα νησιά, κλπ).
Όπως συνάγεται από τα αντικειμενικά δεδομένα διάθεσης πόρων για την ανάπτυξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου στο πλαίσιο των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων, στην περιφερειακή κατανομή των πόρων μέσω των ΠΕΠ (2014-2020) η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται στην τελευταία θέση ανάμεσα στις 13 Περιφέρειες της χώρας, με πόρους κατά τον σχεδιασμό χαμηλότερους του 3% των συνολικών. Ενώ την ίδια στιγμή η τουριστική βιομηχανία της ΠΝΑι συνεισφέρει στο τουριστικό ΑΕΠ της χώρας την μερίδα του λέοντος καταλαμβάνοντας περισσότερο του ¼ των τουριστικών εσόδων.
Ως προς το εθνικό σκέλος του Προγράμματος Δημοσίων επενδύσεων, η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου βρίσκεται τα τελευταία χρόνια στις τελευταίες θέσεις του σχεδιασμού διάθεση πόρων από την κεντρική διοίκηση. Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου παραμένει ουραγός στους πόρους που διατίθενται για την ανάπτυξή της και στην προγραμματική περίοδο 2021-2027.
Ενώ δεν πρέπει να αγνοείται το γεγονός ότι στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου δεν εκτελείται από πλευράς Υπουργείων κάποιο μεγάλο Τομεακό έργο της κλίμακας αυτών που δρομολογούνται σε άλλες ηπειρωτικές Περιφέρειες της χώρας (π.χ. Εγνατία Οδός, Ιόνια Οδος, ΒΟΑΚ, κτλ), στερώντας από το Νότιο Αιγαίο και την δυνατότητα γέννησης σημαντικών εξωτερικών οικονομιών που τα μεγάλα έργα παράγουν.
Τέλος η μοναδική ιδιαιτερότητα της πλέον πολυνησιακής Περιφέρειας της Ευρώπης, με την εντονότερη εδαφική ασυνέχεια σε θαλάσσιο χώρο, η οποία εκ προοιμίου συνεπάγεται πολλαπλάσιες ανάγκες σε διακριτές όμοιες υποδομές στα νησιά της, φαίνεται να μην συνεκτιμάται με τη δέουσα υπευθυνότητα στην κατανομή των αναπτυξιακών πόρων.
Σε αυτή την διαχρονική έλλειψη τομεακών έργων κλίμακας που υλοποιούνται από φορείς της Κεντρικής Κυβέρνησης σε άλλες Περιφέρειες της χώρας, πρέπει να αντιταχθεί ένας μόνιμος μηχανισμός αναπλήρωσης και στήριξης της νησιωτικής Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου ώστε η νησιωτικότητα να μην καταστεί μόνιμη τροχοπέδη την ίδια ώρα που η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου παράγει εξαιρετικά υψηλό ποσοστό δημοσίων εσόδων και διατηρεί έναν επίσης εξαιρετικά υψηλό ρυθμό ανάπτυξης. Αποτελεί δε υποχρέωση της Πολιτείας, η φροντίδα ισομερούς κατανομής των διαθέσιμων πόρων και αυτό όχι μόνο με πληθυσμιακά κριτήρια αλλά με κύριο παράγοντα την δημιουργία χώρου ίσων ευκαιριών με ταυτόχρονη υποστήριξη της δυναμικής κάθε τόπου”.
