Απώλειες σε τζίρο, αλλά ακόμη και σε θέσεις εργασίας –οι οποίες έως ένα βαθμό καλύπτονται από το γεγονός ότι συχνά στα στοιχεία που δημοσιοποιούνται από τους αρμόδιους φορείς (ΕΛΣΤΑΤ, «Εργάνη» κ.ά.) συγκαταλέγονται στοιχεία από τον κλάδο των σούπερ μάρκετ– μετράει ήδη το λιανεμπόριο έπειτα από δύο lockdowns το 2020 και ενώ βρίσκεται αντιμέτωπο με ένα νέο, μερικό κλείσιμο της αγοράς, χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει με σιγουριά ότι δεν θα επιβληθούν τις επόμενες 1-2 εβδομάδες νέα, αυστηρότερα μέτρα.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για την εξέλιξη του τζίρου στο λιανεμπόριο, προκύπτει ότι στα τρία πρώτα τρίμηνα του 2020 συνολικά ο κλάδος είχε χάσει κάτι παραπάνω από 3 δισ. ευρώ, στα 34,77 δισ. ευρώ από 37,79 δισ. ευρώ το αντίστοιχο τρίμηνο του 2019.
Τα τρία δισ. είναι έτσι κι αλλιώς σημαντικό ποσό, αλλά εάν αφαιρέσει κάποιος από τη ζυγαριά τον κλάδο των τροφίμων και ειδικά τον κλάδο των σούπερ μάρκετ που είδε τις πωλήσεις του να αυξάνονται περίπου 10% την προηγούμενη χρονιά, προκύπτει ότι η ζημία σε δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις του υπόλοιπου λιανεμπορίου είναι αρκετά μεγαλύτερη, πάνω από 4 δισ. ευρώ.
Επιπλέον, στα στοιχεία αυτά δεν συμπεριλαμβάνεται το κρίσιμο τέταρτο τρίμηνο του 2020, το οποίο παραδοσιακά συμβάλλει κατά 27% στον τζίρο του λιανεμπορίου καθώς περιλαμβάνει την περίοδο των Χριστουγέννων, τις ενδιάμεσες χειμερινές εκπτώσεις και την Black Friday. Μια ένδειξη για τις απώλειες μάς δίνουν τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ που φτάνουν μέχρι τον Νοέμβριο του 2020 και δείχνουν ότι μόνο για τις επιχειρήσεις του λιανεμπορίου που ήταν σε αναστολή και έχουν υποχρέωση τήρησης διπλογραφικών βιβλίων (πρόκειται δηλαδή για μεγάλες επιχειρήσεις αλλά δεν αποτελούν την πλειονότητα), ο τζίρος ήταν χαμηλότερος σε σύγκριση με τον Νοέμβριο του 2019 κατά 38,5% ή κατά 250 εκατ. ευρώ περίπου.
Απώλειες όμως καταγράφονται ήδη στις θέσεις εργασίας στο λιανεμπόριο, παρά το μέτρο της αναστολής συμβάσεων εργασίας, εάν εξαιρεθεί ο κλάδος των τροφίμων και ειδικά των σούπερ μάρκετ, όπου το 2020 έγιναν αρκετές χιλιάδες προσλήψεις από τις αλυσίδες. Ο δείκτης απασχολουμένων, όπου συγκαταλέγονται και οι ίδιοι οι εργοδότες που εργάζονται στην επιχείρηση και συμβοηθούντα μέλη της οικογένειας, στον κλάδο του λιανικού εμπορίου υποχώρησε το τρίτο τρίμηνο του 2020 συνολικά κατά 0,7% σε σύγκριση με το τρίτο τρίμηνο του 2019. Ο γενικός δείκτης απασχολουμένων στο λιανεμπόριο, εξαιρουμένου όμως του κλάδου τροφίμων και των πρατηρίων καυσίμων, καταγράφει πολλαπλάσια υποχώρηση το ίδιο διάστημα, καθώς μειώθηκε κατά 3%.
Τα «λουκέτα» τα οποία θεωρούνται αναπόφευκτα, ειδικά μετά τις τελευταίες αποφάσεις για το λιανεμπόριο, ακόμη και αν δεν δούμε να βγαίνει εκτός επιχειρηματικού χάρτη το 50% των εμπορικών επιχειρήσεων –όπως προβλέπει ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών Σταύρος Καφούνης– θα προκαλέσουν φυσικά αύξηση της ανεργίας, αλλά και θα δημιουργήσουν έναν νέο γύρο ανακατατάξεων στην αγορά εργασίας, με αρκετές ομοιότητες με αυτές που είδαμε κατά τη δεκαετή οικονομική κρίση: ένα μέρος των αυτοαπασχολουμένων και των εργοδοτών θα περάσει στην κατηγορία της μισθωτής εργασίας και ένα μέρος αυτών θα περάσει στη «μαύρη» οικονομία, στην αδήλωτη δηλαδή επιχειρηματική δραστηριότητα.
Αντιδράσεις για τη μείωση των ενοικίων
Το ενδεχόμενο ακόμη και προσφυγών στο Συμβούλιο της Επικρατείας εξετάζουν εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο της διαχείρισης ακινήτων, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της διαχείρισης εμπορικών κέντρων. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Κ», τα νομικά τμήματα έχουν βάλει στο μικροσκόπιο τις κυβερνητικές αποφάσεις, τόσο αυτές που αφορούν το κλείσιμο των φυσικών λιανεμπορικών καταστημάτων όσο και αυτών που αφορούν την καταβολή μειωμένων ενοικίων από τις επιχειρήσεις, προκειμένου να δουν εάν τίθεται ζήτημα διακριτικής μεταχείρισης και εν γένει αντισυνταγματικότητας.
Δύο είναι τα βασικά επιχειρήματα που θέτουν οι πιθανοί προσφεύγοντες στο ΣτΕ: Πρώτον, ότι η αναστολή δραστηριότητας του λιανεμπορίου επιβλήθηκε σε όλη τη χώρα τον περασμένο Νοέμβριο, παρά το γεγονός ότι πολύ επιβαρυμένη επιδημιολογικά ήταν μόνον η Θεσσαλονίκη. Δεύτερον και ίσως και πιο βάσιμο, είναι το ζήτημα με τα ενοίκια.
Για ποιο λόγο δηλαδή τα νομικά πρόσωπα δεν δικαιούνται αποζημιώσεις, όπως οι ιδιοκτήτες ακινήτων-φυσικά πρόσωπα, για το γεγονός ότι εισπράττουν μικρότερα ενοίκια ή θα λάβουν μικρότερες αποζημιώσεις –όπως προβλέπει πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση– σε σύγκριση με τους ιδιοκτήτες-φυσικά πρόσωπα. Τονίζουν, δε, ότι πολλές από τις εταιρείες του κλάδου, ιδίως σε ό,τι αφορά αυτές που διαχειρίζονται εμπορικά κέντρα, έχουν από μόνες τους προχωρήσει σε προγράμματα διευκόλυνσης των επιχειρήσεων-ενοικιαστών χωρίς να έχουν λάβει κάποια χρηματοδότηση από το κράτος. Σημειώνουν επίσης ότι αρκετοί από τους ενοικιαστές-επιχειρήσεις εστίασης και λιανεμπορίου δεν έχουν καταβάλει ενοίκιο για τον Ιανουάριο του 2021, παρά το γεγονός ότι ακόμη δεν έχει νομοθετηθεί η ρύθμιση για πλήρη απαλλαγή από την καταβολή ενοικίου.
kathimerini.gr
