Τον προηγούμενο Ιούλιο, με το αρ.76 του Κλεισθένη (ν.4555/2018) αντικαταστάθηκε ολόκληρο το αρ.74 του Καλλικράτη (ν.3852/2010) για τη συγκρότηση και εκλογή της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
Τώρα, ένα χρόνο μετά, το ίδιο άρθρο αντικαθίσταται ξανά, με την παρ.1 του αρ.2 του πολυνομοσχεδίου.
Η εκ νέου αλλαγή έχει στόχο να διασφαλίσει την πλειοψηφία του Δημάρχου στις δύο αυτές Επιτροπές των Δήμων. Όπως υποστηρίζει η Κυβέρνησηστην Αιτιολογική Έκθεση, η ρύθμιση έρχεται « στα πλαίσια ενίσχυσης της κυβερνησιμότητας, αλλά και της χάραξης και υλοποίησης της πολιτικής για την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος. Η νέα διαδικασία εκλογής είναι η πλέον ευέλικτη και αποτυπώνει στον βέλτιστο βαθμό τη λαϊκή ετυμηγορία ».
Προς σαφέστερη κατανόηση και επειδή τα ερωτήματα είναι πολλά, κρίνεται σκόπιμο με πολύ απλό τρόπο να αποτυπώσουμε πως ο νομοθέτης δίνει στο Δήμαρχο την “κυριαρχία” στις εν λόγω Επιτροπές.
Η Οικονομική Επιτροπή και η Επιτροπή Ποιότητας Ζωής θα αποτελούνται από :
- το Δήμαρχο (ή τον οριζόμενο από αυτόν Αντιδήμαρχο) ως Πρόεδρο
- + 2 ακόμη Αντιδημάρχους οριζόμενους από το Δήμαρχο
- + 4 μέλη (αν το συμβούλιο έχει έως και 27 μέλη) ή 6 μέλη (αν το συμβούλιο έχει έως και 45 μέλη) ή 8 μέλη (αν το συμβούλιο έχει πάνω από 45 μέλη).
Ο νομοθέτης ρητά ορίζει ότι από τα εκλεγόμενα μέλη των δύο αυτών Επιτροπών τουλάχιστον
- 1 μέλος στις 7μελείς,
- 2 μέλη στις 9μελείς
- 3 μέλη στις 11μελείς
προέρχονται υποχρεωτικά “από την Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος”.
Δηλαδή (μετρώντας και τον Πρόεδρο) η“Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” τελικά έχει :
- 1 + 2 + 1 = 4 στις 7μελείς
- 1 + 2 + 2 = 5 στις 9μελείς
- 1 + 2 + 3 = 6 στις 11μελείς
δηλαδή έχει την πλειοψηφία.
Πριν προχωρήσουμε, πρέπει να υπογραμμισθεί ότι η φράση “Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” δεν σημαίνει πια αυτό που θα μπορούσε να φανταστεί ο ψηφοφόρος όταν ψήφιζε, ούτε αυτό που καταλαβαίνετε διαβάζοντάς την.
Στο αρ.1 του πολυνομοσχεδίου, όπου εισάγεται η …καινοτομία της “σύμπραξης” ρητά ορίζεται πως «οι συμπράττουσες παρατάξεις αποτελούν ενιαία Παράταξη, που εισέρχεται σε όλα τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμπραττουσών παρατάξεων και λογίζεται ως η Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος, για την εφαρμογή των σχετικών διατάξεων. »
Δηλαδή: “Παράταξη με την οποία εξελέγη ο Δήμαρχος” = “οι συμπράττουσες Παρατάξεις”
Περαιτέρω, σημειώνεται ότι τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής και της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, εκλέγονται μεταξύ των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου, με μυστική ψηφοφορία, μετά την εκλογή του Προεδρείου Δημοτικού Συμβουλίου και κατά τη διάρκεια της ίδιας συνεδρίασης. Η εκλογή τους γίνεται με την ακόλουθη διαδικασία:
– Για τον υπολογισμό των μελών κάθε Παράταξης στην Οικονομική Επιτροπή και στην Επιτροπή Ποιότητας Ζωής διαιρείται ο συνολικός αριθμός των μελών του Δημοτικού Συμβουλίου με τον αριθμό των εκλεγόμενων μελών και ο αριθμός αυτός, έως δεύτερου δεκαδικού ψηφίου, αποτελεί το εκλογικό μέτρο.
– Στη συνέχεια διαιρείται ο αριθμός των Δημοτικών Συμβούλων κάθε Παράταξης με το εκλογικό μέτρο και η κάθε Παράταξη εκλέγει στις Επιτροπές αριθμό μελών ίσο με το ακέραιο μέρος της διαίρεσης.
– Για τη διαδικασία αυτή, τυχόν Ανεξάρτητοι Δημοτικοί Σύμβουλοι λογίζονται αθροιστικά ως μια ενιαία Παράταξη.
– Εφόσον το άθροισμα των μελών που έχουν εκλεγεί με το ανωτέρω εδάφιο υπολείπεται του συνόλου των αριθμού των μελών του εκλέγονται στην Επιτροπή, οι Παρατάξεις εκλέγουν ανά μια, ακόμα και εάν δεν έχουν εκλέξει μέλος κατά τα ανωτέρω, ένα μέλος με βάση το μεγαλύτερο υπόλοιπο της ανωτέρω διαίρεσης και μέχρι συμπλήρωσης των μελών που εκλέγονται συνολικά.
– Σε περίπτωση ίσου υπολοίπου προηγείται ο Συνδυασμός που έχει λάβει μεγαλύτερο αριθμό ψήφων στις δημοτικές εκλογές.
– Σε περίπτωση που ο Συνδυασμός του εκλεγέντος Δημάρχου δεν έχει εκλέξει τον ελάχιστο αριθμό μελών που προαναφέραμε, τότε ο αριθμός των μελών που εκλέγει προσαυξάνεται μέχρι του αριθμού αυτού, αφαιρουμένων ισάριθμων εδρών ανά μία από τις Παρατάξεις που έλαβαν τον μικρότερο αριθμό ψήφων στις Δημοτικές Εκλογές, εφόσον έχουν εκλέξει μέλος στην Επιτροπή.
– Η εκλογή των μελών γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο κατά Παράταξη με μυστική ψηφοφορία. Στο ψηφοδέλτιο αναγράφεται το όνομα της Παράταξης και ακολούθως τα ονόματα των υποψηφίων μελών της Επιτροπής.
– Κάθε Δημοτικός Σύμβουλος μπορεί να εκφράσει την προτίμησή του σε τόσους υποψηφίους Δημοτικούς Συμβούλους, όσος ο αριθμός που εκλέγονται συνολικά. Ψηφοδέλτιο με μεγαλύτερο αριθμό επιτρεπόμενων σταυρών προτίμησης δεν λαμβάνεται υπόψη.
– Ως μέλη των Επιτροπών εκλέγονται οι πρώτοι σε αριθμό σταυρών υποψήφιοι κάθε Παράταξης και σε αριθμό ίσο με τον αριθμό των μελών που δικαιούται αυτή στην επιτροπή. Οι υπόλοιποι υποψήφιοι κάθε Παράταξης θεωρούνται αναπληρωματικά μέλη αυτής. Σε περίπτωση ισοψηφίας διενεργείται δημόσια κλήρωση από τον Πρόεδρο του Δημοτικού Συμβουλίου.
– Αν δημοτική παράταξη η οποία δικαιούται μέλος στην Επιτροπή δεν υποδείξει υποψήφιο ή υποψήφιους, τότε τη θέση του ή τις θέσεις τους καταλαμβάνουν ανά μία υποψήφιοι των Παρατάξεων με το μεγαλύτερο αριθμό Δημοτικών Συμβούλων και σε περίπτωση ίσου αριθμού η Παράταξη που έλαβε περισσότερες ψήφους στις Δημοτικές Εκλογές.
– Τα αναπληρωματικά μέλη, με τη σειρά της εκλογής τους, καταλαμβάνουν τις θέσεις των εκλεγέντων με το ίδιο ψηφοδέλτιο τακτικών μελών που μένουν κενές κατά τη διάρκεια της διετίας. Σε περίπτωση που έχει εξαντληθεί ο αριθμός των αναπληρωματικών μελών ή σε περίπτωση που παραιτηθεί ή για οποιονδήποτε λόγο εκλείψει μεμονωμένος Σύμβουλος που έχει εκλεγεί μέλος Επιτροπής, διενεργείται νέα εκλογή, για την κάλυψη των κενών εδρών της επιτροπής, με τη διαδικασία των προηγούμενων.
– Όταν τα μέλη που εκπροσωπούν τις λοιπές Παρατάξεις, πλην αυτής του Δημάρχου, παραιτηθούν κατά τη διάρκεια της διετίας και δεν υπάρχει αντικαταστάτης τους, τη θέση τους καταλαμβάνουν τα μέλη της Παράταξης του Δημάρχου.
– Η διαδικασία εκλογής διενεργείται πρώτα για την εκλογή των μελών της Οικονομικής Επιτροπής και στη συνέχεια για την εκλογή των μελών της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής.
– Αν δεν επιτευχθεί εκλογή για οποιονδήποτε λόγο ή η συνεδρίαση ματαιωθεί επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, η συνεδρίαση επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή και εφαρμόζονται τα ανωτέρω.
– Αν και στη δεύτερη συνεδρίαση δεν επιτευχθεί εκλογή ή η συνεδρίαση ματαιωθεί, επειδή δεν σχηματίστηκε απαρτία, θεωρείται ότι εκλέγονται εκείνοι που έλαβαν τους περισσότερους σταυρούς προτίμησης, σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση ανακήρυξης ανάλογα με τον αριθμό εδρών που δικαιούται κάθε Παράταξη σύμφωνα με τα ανωτέρω.
– Οι Επιτροπές στην πρώτη συνεδρίαση μετά την εκλογή τους εκλέγουν μεταξύ των μελών τους, με φανερή ψηφοφορία, τον Αντιπρόεδρο. Δικαίωμα ψήφου στην περίπτωση αυτή έχει και ο Πρόεδρος της Επιτροπής.
– Όταν τα μέλη της Οικονομικής Επιτροπής ή της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής, συμπεριλαμβανομένων και των Αντιδημάρχων, παύουν για οποιονδήποτε λόγο να είναι μέλη των αντίστοιχων Δημοτικών Παρατάξεων, εκπίπτουν αυτοδικαίως από την Οικονομική Επιτροπή ή την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής και αντικαθίστανται σύμφωνα με τα ανωτέρω.
